عواملی چون رقابت جهانی شدید، تغییر سریع فناوری، تقاضای بالاتر مشتریان، کاهش چرخهٔ عمر محصول و سهولت تقلید، بنگاه‌ها را وادار کرده تا برای بقا به سمت مزیت رقابتی حرکت کنند. در نیمهٔ دوم قرن بیستم، مزیت رقابتی عمدتاً با متغیرهایی نظیر کارایی، کیفیت، پاسخ‌گویی به مشتری و سرعت بیان می‌شد. در هزارهٔ جدید، اگرچه این متغیرها همچنان جایگاه خاص خود را دارند، کنترل آن‌ها حداقل شرایط برای بقا در محیط رقابتی است. نوآوری می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند که نقشی بااهمیت در شکل‌دادن به آیندهٔ صنعت خود داشته باشند.
مزیت رقابتی به‌عنوان محصول دیدگاه منبع‌محور در حوزهٔ مدیریت و اقتصاد طی دو دههٔ انتهایی قرن بیستم به‌سرعت جای خود را بین صاحب‌نظران باز کرد. در شرایط جدید محیط کسب‌وکار که رقابت شدید و کاهش چرخهٔ عمر محصول یگانه عوامل تعیین‌کننده فضای صنعت و بازار شده‌اند، چنین به نظر می‌رسد که بنگاه‌ها باید بر مبنای منابع گوناگونی که در اختیار دارند ویژگی یا ویژگی‌هایی را احراز کنند که به وسیلهٔ آن‌ها بتوانند عملکرد بهتری نسبت به رقبا پیدا کنند. این ویژگی‌ها همان مزیت رقابتی هستند. مزیت رقابتی نباید به‌راحتی قابل تقلید از سوی رقبا باشد. به دلایل مختلف از جمله سهولت تقلید، در طول زمان توجه به مزیت رقابتی رفته‌رفته از سمت منابع به سمت قابلیت، فناوری و نوآوری گرایش پیدا کرده است.
امروزه سازمان‌ها با چالشی جدید دست به گریبان هستند. این چالش عبارت است از التزام به نوآوربودن، آن هم نه نوآوری گاه و بی‌گاه، بلکه نوآوری در عمده مواقع، سریع و با موفقیت قابل اطمینان. امروزه از نوآوری به‌عنوان سازوکاری مهم برای رقابت‌پذیری بیش‌تر و بقا در جهان کسب‌وکار یاد می‌شود. بنابراین نوآوری مزیت رقابتی در عصر جدید است. از بین تمامی انواع گسترده و متنوع نوآوری که به چشم می‌خورد، نوآوری فناورانه در دههٔ اخیر از جمله انواع نوآوری بوده که حائز بیشترین توجهات بوده است.
طی دهه‌های گذشته، قابلیت‌های فناورانه بنگاه یکی از منابع راهبردی اصلی برای توانمندسازی بنگاه در دست‌یابی به مزیت رقابتی درون صنعت خصوصاً در صنایع با فناوری بالا بوده است.
بسیاری از مطالعات نشان داده است که نوآوری فناورانه می‌تواند تأثیرات مثبتی در ارتقای جایگاه رقابتی بنگاه داشته باشد. مفهوم قابلیت بر اساس دانش فناورانه یکی از بنیان‌های اصلی رقابت‌پذیری در کسب‌وکار خصوصاً در صنایع با فناوری بالاست. در بلندمدت، این قابلیت‌های نوآوری فناورانه است که منبع اصلی مزیت رقابتی را تشکیل می‌دهند.
در سال‌های اخیر، توجه به مفهوم نظام نوآوری به‌عنوان رویکردی برای تحلیل و سیاستگذاری در عرصه علم و فناوری و نوآوری به صورت گسترده مورد توجه قرار گرفته است. در ایران نیز از مفهوم نظام نوآوری در عرصه تحلیل و عارضه‌یابی و ارائه راهکارهای سیاستی توسعه فناوری و نوآوری ملی استفاده گسترده‌ای شده است. 
با ظهور رویکرد نظام نوآوری، تأکید محققان عمدتا بر نظام نوآوری ملی بود. با این حال، با گذشت زمان، انواع دیگری از نظام‌های نوآوری نیز مطرح شد چون نظام نوآوری بخشی، نظام نوآوری فناورانه و نظام نوآوری منطقه‌ای. نظام‌های نوآوری فناورانه و بخشی بر زمینه‌های فناورانه و طیف‌هایی از محصولات تمرکز دارند.
از سوی دیگر، دست‌یابی به فناوری‌های نوظهور مانند نانوفناوری، زیست‌فناوری، انرژی‌های تجدیدپذیر و... هم‌اکنون مسیر رو به رشدی را در توسعه علمی و فناورانه کشورها در پیش گرفته‌اند و نقش و جایگاه آن‌ها در طول سال‌های اخیر، رشد بسیاری داشته است.
در ایران نیز در سال‌های اخیر توجه بسیار زیادی به شکل‌گیری و توسعه فناوری‌های نوظهور شده است که هم در عرصه نهادسازی و هم در عرصه سیاستگذاری و برنامه‌ریزی به‌خوبی مشهود است.
کتاب نظام نوآوری فناورانه بنا دارد به تدوین الگوی تأثیرگذاری قابلیت‌های نوآوری فناورانه بنگاه‌ها بر شکل‌گیری نظام نوآوری فناورانه صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات ایران بپردازد. نوآوری فناورانه طی دهه‌های اخیر از جمله انواع نوآوری بوده است که در دسته‌بندی‌های ارائه‌شده از انواع نوآوری حائز بیشترین توجهات بوده است. نوآوری فناورانه عبارت است از: انتخاب، کسب، جذب و یکپارچه‌سازی فناوری جدید به علاوه مدیریت و سازماندهی منابع گوناگون برای تولید فناوری جدید.
از انواع مختلف نوآوری، نوآوری فناورانه در قالب دو نوع نوآوری محصول و فرایند بروز می‌کند.
بسیاری از مطالعات نشان داده‌اند که نوآوری فناورانه می‌تواند تأثیرات مثبتی در ارتقای جایگاه رقابتی بنگاه داشته باشد. در بلندمدت، این قابلیت‌های نوآوری فناورانه است که منبع اصلی مزیت رقابتی را تشکیل می‌دهد.